جستجوگر اخبار مطالب و تسلیحات نظامی جمع آوری مطالب نظامی و تسلیحات
جنگنده نسل پنجم اف 35 به عنوان یک جنگنده نسل پنجم که حاصل سرمایه گذاری چندین ساله آمریکا و چندین کشور دیگر بوده است ، به نوعی پیشگام عرصه هوایی غرب خصوصا از نظر اویونیک می باشد.
سیستم های الکترونیکی جنگنده اف 35 بسیار گسترده و پیشرفته می باشد که مهمترین قسمت آن را رادار
AN/APG-81 تشکیل می دهد.
رادار ای پی جی هشتاد و یک ، یک رادار آرایه فازی فعال (AESA) ساخت کمپانی معروف نورثروپ گرومن میباشد.
این رادار 1000 المان(گیرنده و فرستنده راداری) نسل چهارم دارد و دارای خاصیت LPI (احتمال کشف پایین) به وسیله تغییر فرکانس سریع،پرش فرکانس و تغییر شیفت می باشد.در زمینه منطقه تحت پوشش رادار میتواند بدون تغییر مکانیکی دیش و صرفا با جهت دادن ماژولی به امواج نسبت به افق(چپ-راست) زاویه 70+ تا 70- درجه و نسبت به خط عمودی (بالا-پایین) زاویه 60+ تا 70- را پوشش دهد و اسکن کند.رادار دارای 12 مود میباشد که 4 مود برای درگیری هوابه هوا ،4 مود برای درگیری هوابه زمین(زمین و دریا)، دو مود برای حمله الکترونیکی و اعمال اخلال و دو مود دیگر برای مقابله الکترونیکی و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک است.
رادار میتواند در عرض 9 ثانیه 23 هدف را همزمان کشف کند و تنها 2.4 ثانیه بعد با 19 عدد از آنها درگیر شود و همزمان میتواند یک هدف زمینی را نیز زیر نظر داشته و دنبال کند.
قطر رادار ای پی جی هشتاد و یک هفتاد سانتی متر و وزن آن 220 کیلوگرم گزارش شده است.همچنین توانایی نقشه برداری SAR با تفکیک پذیری بالا را دارد(میزان تفکیک پذیری آن اعلام نشده است، برای مثال این مولفه برای رادار ای پی جی هفتاد و نه سوپر هورنت 1 متر مربع میباشد).
رادار ای پی جی هشتاد و یک مستقلا میتواند حمله الکترونیکی کند و روی باند ایکس به اعمال اخلال اقدام کند یا فیک های سه بعدی از جنگنده اف 35 تولید کند و میتواند مستقلا به دفاع الکترونیکی نیز بپردازد و با واکنش های المان به المان و تغییر فرکانس های سریع یا قطع و وصل تغذیه المان ها از کشف رادار یا مورد اخلال قرار گرفتن آن جلوگیری کند.از ویژگی های شاخص این رادار نت شدن آن با دیگر سیستم های الکترونیکی پیشرفته جنگنده اف سی و پنج می باشد که به صورت مجموعه ای و توسط پردازنده مرکزی کنترل و مدیریت می شوند.
برد کشف این رادار علیه سطح مقطع دومتر مربعی(همانند جنگنده سوخو 35 در حالت خام و بدون لود تسلیحات) 180 کیلومترو علیه سطح مقطع یک متر مربعی (همانند جنگنده رافال در حالت خام و بدون لود تسلیحات) 150 کیلومتر میباشد و می تواند یک کشتی بزرگ را در اسکن مستقیم و المان اسکن فشرده در 350 کیلومتری کشف کند،همچنین این رادار می تواند یک تانک اصلی میدان نبرد را در فاصله 70 الی 90 کیلومتری کشف می کند.
بخش های بعدی اویونیک جنگنده اف 35 شامل سیستم هایی است که مشابه آن ها فقط در جنگنده های نسل پنج دیگر یافت می شود وبرخی نیز همتایی ندارند.
سیستم AN/AAQ-37 یک سیستم روزنه الکترواپتیکی توزیع شده می باشد ، یعنی فقط یک سنسور متصل به یک پردازنده نمی باشد بلکه متشکل از شش سنور نسل جدید پیشرفته الکترو اپتیکی که در قسمت های مختلف جنگنده اف 35 نصب شده اند و یک پوشش 360 درجه برای جنگنده ایجاد میکنند. این سیستم تحت عنوان DAS یا EO DAS نیز شناخته می شود و توسط صنایع الکتریکی کمپانی نرثروپ گرومن ساخته شده است و بدون آنکه نیازی به کنترل خلبان داشته باشد به ماموریت های خود در جنگنده اف 35 می پردازد و نتایج لازم را به خلبان گزارش می دهد.
سیستم DAS می تواند شلیک موشک های بالستیک و محل شلیک آن ها را کشف کند و در رزمایش از فاصله بیش از 1300 کیلومتری موشک بالستیک سوخت جامد شلیک شده را کشف کرده است و همچنین می تواند تا ارتفاعی مسیر حرکت موشک را دنبال کند.
از وظایف مهم DAS کشف جنگنده ها و اهداف هوایی و زمینی به وسیله حرارت بدنه و موتور آن هاست و همچنین می تواند به صورت تصویر سازی فروسرخ اهداف رو دنبال کند تا اخلال گر های فیزیکی بی تاثیر باشند و همچنین موشک های هوا به هوای شلیک شده به سمت جنگنده را نیز کشف و به خلبان گزارش می دهد.
از دیگر ویژگی های سیستم DAS قابلیت عکس برداری دید حرارتی و تصویر سازی فروسرخ به صورت متمادی و با سرعت بالاست و همه آن ها را می تواند در آن واحد در اختیار خلبان و روی نمایشگر یکپارچه قرار دهد. این قابلیت باعث می شود تا کیفیت پرواز به خصوص در شب برای خلبان جنگنده اف 35 به مقدار زیادی بالا رود.
سیستم DAS موفق به کشف و رهگیری راکت های شلیک شده در آسمان و حتی آتش توپ تانک نیز شده است و آن ها را نیز موقعیت یابی کرده است هر چند جزو ماموریت های این سیستم نبوده است!!
بحث های زیادی حول این سیستم در فضای میلیتاری بوده است ولی باید دقت کرد که این سیستم موشک های بالستیک را فقط کشف و محل شلیک آن ها (در صورت ثابت بودن و شلیک از فضای باز) را مشخص می کند نه اینکه آن ها را نابود کند.
برد این سیستم علیه موشک های بالستیک خیلی زیاد است و طبیعتا حرارت تولید شده از موتور موشک بالستیک به مراتب بیشتر از حرارت موتور و بدنه یک جنگنده یا موشک کروز یا یک موشک هوابه هوا می باشد و برد سیستم DAS علیه این اهداف به مراتب کمتر می شود ، هر چند برد معین و خاصی برای آن اعلام نشده (که طبیعی است!) ولی نباید انتظار داشته باشید اف 35 مثلا یک رافال را در فاصله 1000 کیلومتری با سیستم DAS و در کنار آن سیستم EOTS (اگر نصب باشد) کشف کند.
با این حال این سیستم روی اف 35 های اسرائیلی نیز می باشد و اگر آن اف 35 مثلا در آسمان عراق باشد و ما وسط کویر یا از سیلوی باز یک موشک بالستیک سجیل شلیک کنیم هم خود موشک و هم مکان شلیک آن توسط اف 35 اسرائیلی (جنگنده آدیردر اسرائیل) کشف می شود.
سامانه EOTS یک سیستم چند کاره میباشد که زیر دماغه اف 35 نصب می شود و در صورتی که بدان نیاز مبرم نباشد میتوان آن را جدا کرد . این سامانه به عنوان مکمل خارجی سیستم پیشرفته AN/AAQ-37 (همان DAS معروف) توسعه یافته است و تا حدود زیادی از تکنولوژی پاد اسنایپر XR استفاده میکند.
از ویژگی های شاخص EOTS می توان به وزن کم و بازتاب راداری کم آن اشاره کرد.این سیستم از یک FLIR نسل سوم ، یک لیزر پیشرفته و یک دوربین CCD-TV پیشرفته استفاده میکند که میتواند اهدافی را در آسمان و زمین به صورت دور ایستا و در شب و روز کشف کند.
همچنین سیستم EOTS می تواند با کیفیت بسیار بالا عکس برداری کند و به صورت دید حرارتی یا تصویر سازی فروسرخ به کشف اهداف و عکس برداری از محیط بپردازد، همچنین سامانه EOTS می تواند به وسیله لیزر فاصله تا هدف را گزارش دهد (مسافت یابی لیزری) یا اینکه محل تابش لیزر به روی جنگنده را مشخص کند و یا سلاح های هدایت لیزری به وسیله پرتو لیزر به سمت هدف هدایت کند و یا به نشان گذاری لیزری اقدام نماید.
این سیستم قدرتمند به وسیله یک فیبر نوری به پردازنده مرکزی اف 35 نصب می شود و طی پرواز شبانه می تواند به همراه سیستم EO DAS یا همان AN/AAQ-37 تصاویر واضح از محیط را برای هلمت خلبان یا نمایشگر کابین مخابره کند.
چینی ها نیز سیستمی بسیار شبیه به AAQ-40 را برای جنگنده نسل پنجم خود جی 20 توسعه داده و به احتمال زیاد عملیاتی کرده اند که کارایی مشابه نمونه آمریکایی دارد و شکل آن نیز بسیار شبیه به AAQ-40 بوده و دقیقا زیر دماغه جی 20 نصب می شود.
سامانه اقدام متقابل و جنگ الکترونیکی AN/ASQ-239 Barracuda
باراکودا یک سیستم از مجموعه زیر سیستم های اویونیکی جنگنده نسل پنجم اف 35 می باشد که توسط کمپانی مطرح BAE سیستم توسعه داده شده است.
باراکودا یک سیستم اقدام متقابل و جنگ الکترونیک (ECM) می باشد که ظرفیت های متنوعی از جمله اخطار راداری انواع خطر ها ، پشتیبانی حمله و دفاع از جنگنده برای کشف و دفع انواع خطر های هوایی و زمینی را دارد. این سیستم حداکثر آگاهی موقعیتی رو برای خلبان جنگنده فراهم می کند و به شناسایی ، کشف و دفع تهدیدات بالقوه کمک می کند. سنسور های پیشرفته آن پوشش 360 درجه ایجاد می کنند و در حداکثر برد خود تهدیدات الکترونیکی را معرفی کرده و به خلبان راهکار هایی را برای مقابله یا فرار از دست آن ها پیشنهاد میکند.
باراکودا در تمام محدوده رادار هایی با ظرفیت کنترل آتش (باند اس و سی و ایکس به طور معمول) می تواند اخلال ایجاد کند و به سرکوب رادار های دشمن بپردازد ، باراکودا همچنین میتواند با فعالیت سینگنال در سیگنال توام و اقدامات الکترومغناطیسی ساختگی اهداف کاذب ایجاد کرده و جنگنده را از دست قفل رادار ها نجات دهد.
باراکودا سیستم قدرتمندی هست که به صورت الکترونیکی از اف 35 محافظت می کند و چرخه عمر عملیاتی و بقا پذیری در میدان نبرد آن را افزایش می دهد ، البته مساله مهم در مورد این سیستم این است که تصویر خاصی از آن نیست و حتی مشخص نیست خود سیستم یا سنسور های آن دقیقا کدام قسمت اف 35 نصب می شوند و اصلا عملیاتی می باشد یا صرفا یک طرح است.
سیستم AN/ASQ-242 CNI
این سیستم ساخت کمپانی نرثروپ گرومن در حقیقت دارای زیر سیستم هایی است که وظیفه ارتباطات (Communications) ، مسیر یابی و هدایت (Navigation) و شناسایی (Identification) را در جنگنده اف 35 بر عهده دارند.
این مجموعه بسیار پیشرفته ظرفیت لینک آنلاین بالایی دارد و تاخیر انتقال دیتای آن به ایستگاه های زمینی یا واحد های هوایی دیگر بسیار کم است و از ده کانال با بیش از چهل الگوی امواج و آنتن های سه بعدی برای ماموریت خود استفاده میکند.
سیستم CNI شامل زیر سیستم های زیر می باشد:
سیستم ارتباطی چند ماموریتی MADL ساخت کمپانی هریس
لینک داده 16
سیستم رادیویی تک کاناله ارتباط هوا و زمین SINCGARS
سیستم شناسایی تشخیص دوست از دشمن IFF
سیستم HAVE QUICK برای محافظت از ترافیک رادیویی خط ارتباطات زیر سیستم ها دربرابر اخلال گر های هواپایه و زمین پایه
سیستم ارتباط رادیویی باند AM,VHF,UHF AM ,UHF FM
سیستم ارتباطی شرایط اظطراری GUARD
رادار ارتفاع سنج
تحهیزات الکترونیکی فرود
سیستم تاکتیکی موقعیت یابی و هدایت هوابرد TACAN
سیستم فرود بر روی ناو هواپیمابر در نسخه های ساخته شده برای نیروی دریایی و خدمت بر روی کشتی با موقعیت یابی و هدایت نزدیک شدن مناسب به ناو و فرود JPALS
سیستم جامع نرم افزاری اف 35 با استفاده اززبان برنامه نویسی C و ++C نوشته شده است نامشخص (خود ویندوز های شرکت مایکروسافت که ما بر روی سیستم هایمان استفاده می کنیم با زبان C و++C نوشته شده اند) تمامی سیستم های الکترونیکی ، راداری ، سطوح کنترلی ، DAS و …. را در یک جا به صورت قابل استفاده و آن چیزی که مقابل خلبان در نمایشگر یکپارچه و کلاه خلبان است نشان می دهد (دقت کنید یک سیستم کامپیوتری هم بدون سیستم عامل قابل استفاده برای کاربر نیست)
این نرم افزار پیشرفته در حدود 8 میلیون خط کد دارد که فقط چهار میلیون خط آن مربوط به عملیات های پردازنده مرکزی و چهار میلیون خط کد دیگر برای مدیریت سیستم های جنگنده و سلاح ها و در موجوع ارجاع برای پردازش و نمایش برای خلبان و یا اکشن (مانند شلیک موشک ) است.
تعداد لاین کد های نرم افزار عامل جنگنده اف 35 چهاربرابر بیشتر از جنگنده نسل پنج دیگر آمریکایی یعنی اف 22 رپتور است و در بلاک سه این نرم افزار 8.6 میلیون کد خط دارد که به روزترین نرم افزار عامل جنگنده اف 35 می باشد.البته تقریبا نصف این کدها برای عملکرد خود پردازنده جنگنده نوشته شده است و نصف دیگر برای مدیریت سیستم های جنگنده می باشد. پردازنده اف 35 یک پردازنده چند کاره بسیار قدرتمند با ابعاد کم است که توانایی پردازش 400 میلیارد عملیات در یک ثانیه را دارا می باشد! یعنی شما بیشتر با یک ابر رایانه پرنده روبرو هستید تا یک جنگنده!
نویسنده مطلب :مهندس فرامرز دینی
