جستجوگر اخبار مطالب و تسلیحات نظامی جمع آوری مطالب نظامی و تسلیحات
سیستم های الکترونیکی جامع جنگنده نسل پنجم SU-57 پکفا با کد Sh121 و نام مخفف MIRES شناخته می شود.
این سیستم جامع که به غیر از جنگنده های نسل پنجم مشابه آن در جنگنده های نسل پایین تر دیده نمی شود شامل چندین بخش است که مهمترین بخش های آن سیستم راداری NIIP N036 بایلکا و سیستم اقدام متقابل الکترونیکی (ECM) با نام L404 Himalayas می باشد. البته سیستم های اویونیکی پکفا به اینجا ختم نمی شود و شامل بخش های پردازش و کامپیوتر مرکزی و سنسور های دیگری است که به آن ها نیز می پردازیم.
سیستم راداری N036 بایلکا یک مجموعه کامل با بروز ترین تکنولوژی روسیه و در رقابت با نمونه های غربی است که از نظر گستردگی بر روی یک جنگنده بی نظیر است. بایلکا شامل یک رادار دماغه باند ایکس ، دو رادار پهلو نگر باند ایکس و دو رادار باند ال در ریشه بال می باشد.
رادار دماغه با کد n036-1-01 یک رادار آرایه فازی با پویش الکترونیکی فعال است که 1552 المان گیرنده و فرستنده دارد و در ساخت المان های آن از نانو تکنولوژی استفاده شده است.این رادار توانایی رفتن روی موود LPI(احتمال کشف پایین) را داراست.
رادار n036-1-01 در حالت پیک آپ کامل و متوسط توان خروجی دارای برد کشف 400 کیلومتر علیه سطح مقطع راداری یک الی دو متر مربعی می باشد(در این باره منابع برد کشف 400 کیلومتر را علیه یک متر مربع اعلام کرده اند ولی روس ها همیشه برد رادار هایشان را علیه 2 متر مربع اعلام می کنند) . ماکزیمم توان خروجی n036-1-01 بیشتر از 25 کیلووات و متوسط توان خروجی آن هشت الی ده کیلو وات می باشد.برد رادار در حالت LPI تقریبا 40 الی 50 درصد کمتر می شود(در همه رادار ها موضوع یکسانی است) و در این حالت رادار فوق یک هدف با سطح مقطع راداری یک متر مربع را در فاصله 200 الی 250 کیلومتری (تقریبی است) کشف می کند.
البته همیشه در محیط جنگنده های نسل پنج پیشرفته با گیرنده های پسیو راداری یا سیستم های زمین پایه ای نظیر آوتوبازا در کار نخواهند بود یا در زمینه گشت هوایی جنگنده می تواند از توان کامل راداری خود استفاده کند.قابلیت ال پی آی برای زمانی است که جنگنده نمیخواهد توسط سیستم های پسیو به خاطر امواج رادار خود کشف شود و البته موقعیت یابی رادار های آرایه فازی با پویش الکترونیکی فعال نیز به خودی خود کاری بسیار سخت و دشوار می باشد.
در مورد برد کشف رادار n036-1-01 ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در حالت عادی یک جنگنده با سطح مقطع راداری یک متر مربع نظیر جنگنده سوپر هورنت یا رافال در حالت خام و بدون لود هیچ گونه تسلیحات و تانکر سوختی را در فاصله 400 کیلومتری و در حالت LPI در فاصله تقریبی 250 کیلومتری کشف می کند!!
مجموعه بایلکا شامل دو رادار پهلو نگر آرایه فازی با پویش الکترونیکی فعال n036B-1-01 می باشد. این رادار ها که در دو طرف دماغه و کمی جلوتر از کابین قرار دارند هرکدام 358 المان گیرنده و فرستنده با همان تکنولوژی المان های رادار دماغه n036-1-01 دارند.از برد کشف و درگیری این رادار ها اطلاعاتی در دست نیست ولی با توجه به تعداد المان ها و هورنی شکل آن ها ، میتوان بردی در حدود 120 کیلومتر علیه سطح مقطع راداری دو متر مربعی را برای آن ها متصور بود.
سیستم بایلکا شامل دو رادار آرایه فازی با پویش الکترونیکی فعال باند L و دیش خطی n036L-1-01 می باشد که در ریشه بال های پکفا قرار دارند.این رادار ها وظیفه تشخیص دوست از دشمن (IFF) ، اقدامات متقابل الکترونیک (جمینگ) در طول موج های بلند (محدوده باند ال و UHF) و کمک به کشف اهداف رادار گریز روی باند ایکس را دارند.
اهداف رادار گریز روی طول موج های بلند سطح مقطع راداری به مراتب بیشتری دارند و پردازنده مرکزی پکفا میتواند با گرفتن مولفه های تک بعدی از هر رادار با ند ال ریشه بال و ترکیب با اطلاعات دریافتی دیگر رادار ها و سنسور ها اهداف رادارگریز را زودتر کشف کند. هر یک از رادار های باند ال فوق در نمونه های قبلی دارای برد 120 کیلومتر علیه هدفی با سطح مقطع راداری 2 متر مربع بر روی باند ال بودند که قطعا در پکفا نسبت به سوپر فلانکر ارتقا پیدا کرده اند هرچند اطلاعات دقیقی از برد کشف رادار های باند ال پکفا در دست نیست. باند ال به سبب خطایی که دارد یا باید دیش بزرگ راداری با المان های سه کاناله داشته باشد یا اینکه به صورت مجموعه ای فعالیت کند و چون در پکفا و هر جنگنده ی دیگری محدودیت جا برای دیش بزرگ وجود دارد از حالت مجموعه ای با دو رادار باند ال (هر یک برای گرفتن مولفه یک بعد هدف) و در نهایت رسیدن به مختصات سه بعدی هدف از طریق پردازش اطلاعات در پردازنده مرکزی می باشد.
سیستم راداری N036 بایلکا می تواند همزمان 62 هدف را کشف کند و با 16 هدف هوایی و 4 هدف زمینی درگیر شود. این سیستم قابلیت انتقال داده و استفاده از دیتای دیگر رادار های هوابرد و زمین پایه را دارد.
سیستم L404 Himalayas یک سیستم پیشرفته اقدام مقابل الکترونیکی و جمینگ ساخته شده توسط KNIRTI می باشد ، این سیستم در دم جنگنده پکفا و بین دو ورودی هوا قرار دارد و وظیفه آن جنگ الکترونیک موثر و ایجاد اخلال بر روی انواع رادار ها زمین پایه و هواپایه و منحرف کردن موشک های هدایت راداری است. در حقیقت این سیستم وظیفه اقدام متقابل به وسیله امواج الکترومغناطیسی را دارد و می تواند از آرایه های رادار های سیستم بایلکا و همچنین آرایه های خود برای اعمال حالت های مختلف اخلال و ایجاد سیگنال های مزاحم یا سرکوب رله های ارتباطی رادیویی استفاده کند.
سیستم Himalayas در جنگنده سوخو 57 پکفا بسیار پیشرفته و مهم است به طوری که وزارت دفاع روسیه به کد L404 بسنده نکرده و برای آن نام Himalayas را انتخاب کرده و در واحد خبری سایت خود نیز منتشر کرده است!
از دیگر بخش های اویونیکی مهم جنگده پکفا می توان به سیستم جامع الکترواپتیکی101KS اشاره کرد ، این بخش خود شامل زیر سیستم های مختلف است.
سیستم 101ks-u شامل حداقل پنج سنسور الکترواپتیکی( این پنج تا از روی تصویر جنگنده مشخص هستند) میباشد که وظیفه کشف اپتیکی موشک های شلیک شده به سمت جنگنده یا جای دیگر و همچنین کشف اپتیکی اهداف دیگر را بر عهده دارند.ساده ترین وظیفه این سیستم هشدار دادن نزدیک شدن موشک به خلبان است.
سیستم 101ks-Oیک سیستم خاص و البته بسیار کاربردی برای جنگ های امروزی است. این واحد دو سنسور اپتیک لیزری (یکی زیر دماغه و یکی بالای جنگنده دقیقا پشت شیشه کانوپی) دارد که به وسیله تابش لیزر با انرژی معین میتواند جستجوگر موشک های تصویر ساز فروسرخ رو مورد اخلال قرار داده و اصطلاحا آن ها را کور کند و همچنین میتواند روی دیگر سیستم هایی که از جستجگور تصویر ساز فروسرخ (IIR) یا دید حرارتی (IR) استفاده میکنند اخلال ایجاد کند. با ظهور موشک های هوابه هوا با جستجوگر تصویر ساز فروسرخ که اخلال بر روی آن ها توسط طعمه های فیزیکی چفت و فلر تقریبا غیر ممکن است ، این سیستم نیاز مبرم جنگ های امروزی است و روی پکفا نصب شده است و در کشور اسرائیل نیز روی اخلال گر اینچنینی کار شده و بر روی یک هواپیمای سی 130 هرکولس آزمایش شده است که البته ابعاد سنسور آن بزرگتر بوده است.
سسیتم 101ks-V یک سیستم جستجوگر فروسرخ است که دقیقا جلوی کابین قرار دارد ، این سیستم ظاهرا حالت جمع شونده دارد و در صورت لزوم بیرون می آید. این جستجوگر فروسرخ با عنوان OLS-50 نیز شناخته می شود و پیشرفته ترین سیستم IRST روس ها می باشد.برد کشف آن علیه یک جنگنده با حرارت موتور های کم در حالت کروز زیر صوت 100 کیلومتر می باشد و طبق ادعای سایت وزارت دفاع روسیه میتواند جنگنده ای مثل اف 22 رپتور را در فاصله 80 کیلومتری کشف کند(این ادعا توسط بنده کارشناسی نمی شود و البته با توجه به برد اعلام شده اصلی دور از انتظار هم نیست زیرا رپتور هم بر خلاف ادعاها و عکس ها و تصاویری که منتشر شده پنهانکاری حرارتی زیادی نسبت به بقیه جنگنده ها از خود نشان نمی دهد)
سیستم 101ks-V میتواند اهداف زمینی را هم کشف و دنبال کند ، وظیفه اصلی این سیستم کشف و رهگیری در حالتی است که به هرعلتی خلبان نخواهد رادار ها رو روشن کند و صد البته رادار ها روشن هم باشند کمک بزرگی به مجمموعه نظارت ، کشف و درگیری جنگنده خواهد بود.
سیستم 101ks-N یک پاد هدف گیری و نقشه برداری اپتیکی پیشرفته است که عملکری شبیه پاد های اسنایپر یا لاتنینگ دارد(البته قدرت و برد آن اعلام نشده است) منتهی به سبب حفظ رادار گریزی جنگنده این پاد درون بدنه پکفا نصب می شود و فقط بخش اپتیکی دید به بیرون دارد. در تصاویر ثبت شده از پکفا زمانی که این پاد نیز بر روی آن نصب بوده است مشخص شده که دقیقا زیر دماغه نصب می شود. به هرحال 101ks-Nیک پاد است و این نشان می دهد طراحی بدنه پکفا در آن قسمت به صورتی است که در صورت نیاز این پاد و در آینده احتمالا پاد های دیگر در آن جا نصب می شوند در حالی که رادار گریزی جنگنده نیز کمتر نمی شود.
قبلا ذکر شد که سیستم اخلال گر L404 می تواند از آرایه های راداری سیستم بایلکا نیز برای انجام جنگ الکترونیک استفاده کند و نیز ذکر شد که رادار های باند ال در پکفا به منظور اخلال در طول موج های بلند تر وارد کار میشوند یعنی محدوده باند ال و از آن بالاتر ، در تصاویر فوق نیز دقت کنید سیستم هایی که مورد حمله الکترونیکی و سرکوب الکترونیکی رادار های باند ال قرار میگیرند در حقیقت دیتا لینک ها و رله های ارتباطی با طول موج بلند هستند و رادار های باند ال نقشی در اخلال بر روی رادار های کنترل آتش باند ایکس (محدوده فرکانس هشت تا ده گیگاهرتز) و سی و اس ندارند و برای اخلال بر روی آن های L404 از آرایه های خود یا آرایه های رادار های باند ایکس بایلکا نظیر رادار دماغه n036-1-01 و رادار های پهلو نگرn036B-1-01 استفاده می کند.
جنگنده SU-57 پکفا از سیستم مدیریت پرواز IMA BK استفاده میکند. این سیستم از یک پردازنده چند هسته ای قدرتمند با ظرفیت پردازش آنی میلیاردی عملیات های در حال اجرا استفاده میکند.
نرم افزار خود سیستم مدیریت پرواز IMA BK چهار میلیون کد خط دارد و از تعداد لاین کد خط ها برای نحوه پردازش عملیات ها در خود پردازنده سیستم اطلاعاتی در دست نیست. این سیستم از سال 2004 در دست توسعه بوده و قلب تپنده پروازی پکفا می باشد.
سیستم مدیریت پرواز IMA BK برای انتقال دیتا بین بخش های مختلف اویونیکی جنگنده و صدور فرامین به بخش های مختلف از خطوط ارتباطی فیبر نوری با ظرفیت بیشتر از گذشته استفاده میکند به طوری که میتواند در یک ثانیه 8 گیگابایت دیتا را انتقال دهد ، این مقدار در شبکه های ارتباطی معمولی بین 10 تا 100 مگابایت می باشد . البته دور از انتظار هم نیست و در یک جنگنده نسل پنجم برای کنترل این حجم از سیستم های الکترونیکی و سنسور ها به چنین شبکه ارتباطی داخلی قدرتمند و سامانه مدیریت پرواز قدرتمند تر پرواز نیاز هست و طراحان روسی هم توجه خاصی به آن داشته اند.
نویسنده : مهندس فرامرز دینی
