معرفی کروت های کلاس بایندر PF_103

نوشته شده توسط: محمد مهدی جمیل صفت

شناور های گشت ساحلی کلاس بایندر در آمریکا و در کارخانجات لیوینگستن با نام PF_103 ساخته شدند و بعد ها به دلیل بی میلی آمریکا به استفاده از آنان بدلیل عدم پاسخگویی به نیاز های نیروی دریایی ایالات متحده به عنوان شناورهای گشت ساحلی یا اصطلاحا کروت (Corvette) دست دوم به مناقصه گذاشته شدند که در نتیجه بعد از یک سال ایران 4 فروند و تایلند 2 فروند از آنها را خریداری کردند.

این ناو ها در ایران به افتخار غلامعلی بایندر که فرمانده نیروی دریایی ایران در جنگ جهانی دوم و در هنگام حمله انگلیسی ها به جنوب بود ، کلاس بایندر نام گذاری شد . در تایلند نیز به اسم کلاس تاپی شناخته می شوند .

این ناو ها از آنجایی که برای گشت ساحلی ساخته شده بودند فاقد موشک ضد کشتی بودند در ایران و در دهه 80 شمسی مورد یک ارتقای فراگیر قرار گرفتند تا به حد یک ناوچه ی موشک انداز برسند این ناو ها مسلح به موشک کروز ضد کشتی نور با برد 120 کیلومتر شدند ولی در تایلند همچنان بدون موشک ضد کشتی هستند و در همان نقش گشت ساحلی باقی مانده اند اما در قسمت الکترونیک داخلی و برخی سیستم های راداری ارتقا دیده اند.

ناوچه های گشت ساحلی یا اصطلاحا کروت کلاس بایندر دارای حداقل وزن بارگیری 900 تن و حداکثر وزن بارگیری 1135 تن هستند و از دو دستگاه موتور دیزلی سالخورده 10 سیلندر Fairbanks_38TD8 با قدرت هریک 2600 اسب بخار نیرو می گیرند.

حداکثر سرعت این ناو ها 38 کیلومتر در ساعت است و همچنین برد عملیاتی این ناوها با سرعت کروز 18 گره در ساعت معادل 33 کیلومتر در ساعت در حدود 4500 کیلومتر و با سرعت 15 گره معادل 27 کیلومتر در ساعت در حدود 5500 کیلومتر است.

البته طبق گفته ها طی دهه ی 80 شمسی موتور دیزل Fairbanks_38TD8 این ناو ها با یک موتور دیزل ساخت داخل تعویض شده است اما هیچ اطلاعاتی از این موتور ناشناس منتشر نشده و نمیتوان با قاطعیت در مورد آن اظهار نظر کرد اما گفته شده که این شناور ها با موتور جدید توانایی رسیدن به سرعتی بیشتر از سرعت قبلی خود را دارند!! طبیعتا با تعویض موتور گیربکس و بالطبع شفت و پروانه ی ناو هم باید تعویض شود که در این زمینه انتظار میرود که ایران گیربکس ، شفت و پروانه ی این ناو ها را تعویض کرده باشد اما در مورد نوع موتور و قدرت موتور و محل ساخت آن هنوز نمیتوان با قاطعیت اظهار نظر کرد.

همانگونه که در تصویر بالایی مشاهده میشود این ناو ها در سینه ی خود از یک توپ 57 میلیمتری هدایت راداری و در جلوی پل فرماندهی از یک توپ 20 میلیمتری اورلیکن هدایت چشمی و در پاشنه ی ناو هم به ترتیب از راست به چپ از یک توپ 47 میلیمتری هدایت چشمی و باز هم یک توپ 57 میلیمتری هدایت راداری و یک توپ 20 میلیمتری اورلیکن بهره میبرند که به هیچ وجه الزامات نبرد های امروزی رو برآورده نمی سازد،به همین دلیل ایران در اوایل دهه ی 80 شمسی به سمت ارتقای ناوچه های گشت ساحلی کلاس بایندر در حد یک ناوچه ی موشک انداز کرد تا شاید بتواند تا آمدن ناوچه های محافظتی ساخت داخل یعنی ناوچه های کلاس موج آنها را در خدمت نگه دارد و از آن ها بر علیه تهدیدات استفاده کند.

در این ارتقا که در عکس های بعدی به تشریح جزئیات آن میپردازیم توپ سینه ی 57 میلیمتری جای خود را به توپ اتوماتیک 76 میلیمتری فجر-27 با نواخت آتش 85 گلوله در دقیقه که توانایی شلیک گلوله های انفجار مجاورتی را داشت مجهز شد. برد این توپ 7 کیلومتر بر ضد اهداف هوایی و 17 کیلومتر بر ضد سطحی مانند موشک های کروز و قایق ها است.این توپ توسط رادار و سیستم اپتیکی با دقت بالا هدایت میشود اما در کروت های کلاس بایندر به دلایلی رادار کنترل آتش این توپ نصب نشده و فقط توسط سیستم اپتیکی هدایت میشود.

توپ 20 میلیمتری اورلیکن موجود در پاشنه ی ناو و سینه ی ناو بدون تغیر و اضافه کردن سیستم اپتیکی برای هدفگیری حفظ شد و دو قبضه توپ 20 میلیمتری دیگر هم به دو طرف پل فرماندهی اضافه شد که تنها بر علیه اهدافی همچون قایق های تندرو قاچاقچیان و دزدان دریایی به کار گرفته میشود.

توپ 47 میلیمتری و 57 میلیمتری موجود در پاشنه ی ناو حذف شد. توپ 57 میلیمتری جای خود را به 4 لانچر موشک کروز ضد کشتی نور با برد 120 کیلومتر داد ، در واقع موشک های کروز ضد کشتی ایرانی نظیر نور،قدیر،کوثر و… همگی مهندسی معکوس موشک های کروز ضد کشتی چینی C_802 و C_801 هستند. توپ 47 میلیمتری هم جای خود را به یک توپ 40 میلیمتری بوفورس با نواخت آتش 120 گلوله در دقیقه داد که در ایران با نام فتح تولید میشود. البته توپ فتح به صورت استاندارد تک لول اما توپ فتح نصب شده در شناور های گشت ساحلی کلاس بایندر دو لول است که نواخت آتش بیشتری را در اختیار اپراتور میگذارد ، البته حجم آتش بالای این توپ در واقع بدون سیستم راداری و اپتیکی ارزش چندانی ندارد زیرا توسط اپراتور هدف گیری میشود و دقت آن پایین است.

توپ فتح در قسمت پاشنه ی اکثر شناور های رزمی ایرانی حتی شناور های رزمی ساخت داخل مانند ناو محافظتی جماران از کلاس موج نصب شده است ، در واقع هدف از این کار ایجاد یک لایه حفاظتی کوتاه برد با توپخانه ی دریایی به منظور نابودی موشک های کروز ضد کشتی نزدیک شونده از پشت و تا حدودی از طرفین به ناو است اما با توجه به مشخصات این توپ و بررسی تصاویر هیج رادار هدایتگر و یا سیستم اپتیکی ای برای هدایت این توپ ساخته و نصب نشده است و این درحالی است که در کروت های کلاس بایندر توپ 76 میلیمتری فجر-27 نصب شده در سینه ی ناو برای مقاله با موشک های کروز نزدیک شونده از جلو و تا حدودی از طرفین به سیستم اپتیکی تجهیز شده است اما تجهیز نکردن توپ 40 میلیمتری فتح به سیستم اپتیکی و یا رادار خود جای سوال دارد!!!

البته ایران پروژه ای با نام کمند در دست اجرا دارد که هدف از این پروژه ساخت یک سیستم دفاع نزدیک 30 میلیمتری هدایت شونده با رادار و یا سیستم اپتیکی با الگو برداری از سیستم دفاع نزدیک روسی AK_630 است که در صورت به ثمر نشستن تلاش مهندسین نیروی دریایی ، سامانه ی کمند جایگزین توپ 40 میلیمتری فتح خواهد شد.

این ناو های گشت ساحلی در بحث مقابله با زیردریایی ها یک سونار کوتاه برد با دو آرایه فعال و غیر فعال بهره میبرند ، این سونار مدت هاست بر روی این شناور ها نصب است و اطلاعاتی از توانایی های این سونار و برد دقیق آن منتشر نشده و هنوز هم معلوم نیست که آیا سونار فوق بر روی کلاس بایندر نصب است یا مورد ارتقا قرار گرفته و یا به کل تعویض شده است ، اما اژدر های 324 میلیمتری کوسه (ساخت داخل) به صورت 2 تیوب 4 تایی در قسمت پاشنه ی ناو های گشت ساحلی کلاس بایندر نصب است.

همچنین ناوچه های گشت ساحلی کلاس بایندر در زمان تحویل به ایران دارای خمپاره اندازه ضد زیردریایی با خرج عمقی بودند که پس از جنگ هشت ساله برداشته شدند.

همچنین طی جنگ هشت ساله ایران و عراق توپ های 57 میلیمتریسینه و پاشنه ی ناو حذف شدند و توپ های ضد هوایی 23 میلیمتری ZU_23 به جای آنها نصب شدند که بعد ها دوباره این توپ تعویض شدند و جای خود را به توپ اتوماتیک 76 میلیمتری فجر-27 دادند.

به تعداد خدمه ی این توپ دقت کنید !! 

تنها 4 نفر برای اجرای آتش این توپ هدایت راداری لازم بود.

ولی بعد از جنگ تحمیلی این توپ ها برداشته شدند و تا مدت ها توپ پدافندی 23 میلیمتری ZU_23 شرقی جایگزین آن شد تا اینکه در اواخر دهه 70 شمسی هر دو توپ 23 میلیمتری سینه و پاشنه ی ناو برداشته شدند تا اینکه در اوایل دهه 80 شمسی و طی ارتقای این ناوچه های گشت ساحلی توپ های 23 میلیمتری ZU_23 سینه و پاشنه ی ناو نیز برداشته شد و در سینه جای خود را به توپ خودکار هدایت راداری 76 میلیمتری فجر 27 (نمونه ی مهندسی معکوس شده ی توپ اتوملارا ایتالیایی) داد و در پاشنه ی ناو نیز جای خود را به 4 لانچر موشک ضد کشتی نور با 120 کیلومتر برد داد.

زرد : رادار های باند S و X افق ساخت صنایع صاایران برای هدایت موشک های کروز ضد کشتی نور و ناوبری و هدایت شناور در دریا

نارنجی : رادار پالس داپلر اکتساب اهداف هوایی و سطحی اصلی به نام SPS_6 ساخت وستینگهاوس آمریکا

سبز : رادار ناوبری Raytheon 1654

این رادار میتواند یک جنگنده را در 90 تا 100 کیلومتر کشف کند .( به سطح مقطع راداری که میتواند در این فاصله کشف کند اشاره نشده)  همچنین یک ناو جنگی را نیز در فاصله بین 70 تا 80 کیلومتری میتواند کشف کند . 

این ناوچه ها بدلیل تکنولوژی پایین رادار اکتساب هدف اصلی خود توانایی کشف یک شناور نظامی را در فاصله ی بیشتر از 80 کیلومتری را بر روی کاغذ ندارند اما این به معنای ناتوانایی این ناو ها در شلیک موشک به سمت هدف در فاصله بیشتر از 80 کیلومتری نیست.در واقع ناوچه های نقدی و بایندر با کمک جنگنده ها و رادار های ساحلی نصب شده در جزایر خلیج فارس و حتی ناوهای محافظتی کلاس موج مانند جماران میتوانند یک هدف دریایی را در برد بیشتر از 80 کیلومتری کشف و به سمت آن شلیک کنند.

هدف اصلی را شناور هایی مثل جماران و یا رادارهای مراقبت ساحلی ساخت ایران که در جزایر و سواحل خلیج فارس نصب هستند و هلیکوپتر ها و یا حتی جنگنده ها میتوانند کشف کنند و سپس با یک لینک ارتباطی امن موقعیت هدف را به شناور های کلاس بایندر اعلام کرده تا موشک از این شناور ها شلیک شود و هدایت موشک هم به‌عهده ی همان ایستگاه راداری ساحلی و یا ناو محافظتی جماران باشد و از آنجایی که موشک نور دارای جستجوگر رادار فعال برای هدایت است این امر دور از ذهن نیست. این ناوچه های گشت ساحلی در صورت استفاده در خط دوم نبرد دریایی و لینک شدن با دیگر ناوهای رزمی تواناتر نیروی دریایی ارتش و یا رادار های ساحلی و جنگنده ها می‌توانند به خوبی از خط اول میدان نبرد پشتیبانی و اقدام به شلیک موشک از فاصله ی دور کنند.

کلاس بایندر در زمان پهلوی خریداری شد که در کل شامل 4 کروت گشت ساحلی بود که شامل کروت های شهید نقدی و بایندر و میلانیان و کهنمویی بود .

این اسامی تماما اسامی شهیدان نیروی دریایی در جنگ جهانی دوم و حمله ی انگلستان به جنوب کشور بود و متاسفانه کروت میلانیان در جریان بمباران اسکله نیروی دریایی در دفاع مقدس از بین رفت و کروت کهنمویی نیز در حین نبرد در خلیج فارس توسط موشک ضد کشتی اگزوست شلیک شده از بالگرد سوپرفریو عراقی غرق شد و از بین رفت و امروزه تنها کروت های شهید نقدی و بایندر باقی مانده اند که با ارتقاعات فراوانی که دیده اند به حد یک ناوچه ی موشک انداز در حد رسیده اند.

کروت های گشت ساحلی کلاس بایندر با ارتقایی که در دهه 80 شمسی به خود دیدند تا حدودی بهسازی شدند تا بتوانند چند سال آینده را تا ورود به خدمت کامل ناو های محافظتی ساخت ایران یعنی کلاس موج در نیروی دریایی ارتش خدمت کنند ، امروزه هم با توجه به سطح نبرد ها چنین شناور هایی فقط در نقش گشت ساحلی و مقابله با قاچاق و یا نهایتا پشتیبانی از خط اول میدان نبرد استفاده میشوند زیرا تسلیحات واقعا ضعیفی دارند و مهم تر از همه فاقد هرگونه سیستم پدافند موشکی هستند که آن ها را شدیدا آسیب پذیر میکند.

جالب این است که نیروی دریایی ارتش از ناوچه های کلاس بایندر نه تنها در نقش گشت ساحلی در سواحل خلیج فارس و دریای عمان استفاده میکند بلکه ناوچه های کلاس بایندر طی ماموریت های گشتی خود تا مدار 10 درجه در اقیانوس هند جلو رفته و حتی پا را فراتر گذاشته و در قالب ناوگروه 33 متشکل از ناوچه ی گشت ساحلی نقدی و ناوچه تدارکاتی و پشتیبانی بندر عباس تا تنگه ی مالاکا و اندونزی پیش رفته اند.

به سازی و تعمیر و عملیاتی نگه داشتن ناوچه های نقدی و بایندر درواقع توان بالای مهندسین فنی نیروی دریایی را می‌رساند زیرا شناور جنگی که نزدیک به 55 سال سن دارد در حقیقت از رده خارج محسوب میشود اما به هر حال تا به خدمت آمدن کامل ناو های محافظتی کلاس موج ساخت داخل همچنان کلاس بایندر در خدمت خواهد ماند.

 

مشخصات کلی کلاس بایندر : 

• شماره ی بدنه :
• نقدی 82 ، بایندر 81 ، میلانیان 83 و کهنمویی 84
• کروت های میلانیان و کهنمویی نیز در دوران جنگ تحمیلی توسط دشمن غرق شدند.
• خدمه : 135 نفر 
• طول : 84 متر 
• حداقل وزن بارگیری 900 تن 
• حداکثر وزن بارگیری 1135 تن
• حداکثر سرعت : 38 کیلومتر در ساعت 
• ساخت کارخانجات لیوینگستن ایلات متحده

 

تسلیحات : 

• توپ 76 میلیمتری فجر 27 در سینه_ دو توپ 20 میلیمتری اورلیکن یکی در پل فرماندهی و دیگری در پاشنه ی ناو_چهار موشک کروز ضد کشتی نور با 120 کیلومتر برد_توپ 40 میلیمتری بوفورس (نمونه ی داخلی آن فتح)_دو تیوب 3 تایی اژدر افکن کوسه
• رادار ها : رادار AN/SP_6 ساخت وستینگهاوس ایالات متحده در نقش جست و جو هوا و سطح
• رادار ناوبری Raytheon 1654
• رادار های افق ایرانی برای هدایت موشک کروز ضد کشتی نور 
• موتور : 2 موتور 10 سیلندر دیزل Fairbanks _ 38 با قدرت 2600 اسب بخار 
• سیستم جنگ الکترونیک : از نصب بودن این سیستم بر روی ناوچه های گشت ساحلی کلاس بایندر اطلاعاتی در دست نیست.