معرفی و بررسی کامل بالگرد تهاجمی وایپر

نوشته شده توسط: مینا گلرو کارشناس نظامی

بالگرد AH-1Z Viper یک نسخه پیشرفته و بسیار مدرن از اولین هلیکوپتر تهاجمی جهان یعنی، AH-1 کبرا است .
 بالگرد کبرا از زمان معرفی خود در اواسط دهه 1960 به طور مداوم دجار ارتقا و بهبود یافته است تا اینکه در نهایت آخرین نسخه ان AH-1Z Viper که در نتیجه برنامه ارتقاء بالگردAH-1 برای سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده طراحی و تولید شده است.

طراحی و توسعه:

برنامه توسعه و تولید بالگرد وایپر به دهه 1990 میلادی برمیگردد در سال 1996 برنامه اعلام نیاز به یک بالگرد بسیار پیشرفته و مدرن توسط دولت ایالات متحده جهت خدمت در سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده داده شد سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده از کاربران قدیمی بالگرد کبرا بود و از این بالگرد هم بسیار راضی بود و پیشتر بخش اعظمی از بالگردهای کبرای خود را به سوپر کبرا ارتقا داده بود و در تولید بالگرد جدید نیز بیشتر بالگرد سوپر کبرا را بعنوان پایه در نظر داشتند بهر حال شرکت هلیکوپتر سازی بل – Bell برنده برنامه تولید بالگرد جدید شد.
شایان ذکر است که نیروی دریایی جهت صرفه جویی در هزینه ها در کنار تولید Viper خواستار تولید نسخه ترابری بر اساس بالگرد وایپر گردید که این برنامه نیز به تولد هلیکوپتر حمل و نقل UH-1Y Venom شد که در دنباله همان برنامه توسعه یافته است و از ویژگی های مثبت و برجسته این بالگرد این است که در اکثر قطعات بکار رفته در ان با وایپر مشترک میباشد که در کل موجب کاهش هزینه های خدمتی هردو بالگردمیشود (ودر مقاله ای جداگانه بمعرفی وبررسی کامل این بالگردنیز خواهیم پرداخت)
بالگرد AH-1Z Viper یک نسخه ارتقا یافته و پیشرفته تر از Super Cobra AH-1W است .
بی شک این بالگرد یکی از قوی ترین، توانا و پیشرفته ترین هلیکوپترهایی است که امروز در جهان پرواز می کنند.
هلیکوپتر AH-1Z اولین پرواز آزمایشی خود را در سال 2000 انجام داد.
این بالگرد در سال 2010 به سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده معرفی شد ، و در نهایت تولید انبوه و ورود رسمی ان به خدمت ازسال 2012 آغاز شد
 تفنگداران دریایی، تا سال 2019، مجموعا 189 بالگردجدید رادریافت خواهند کرد که این تعداد شامل 131 فروند نسخه های قدیمی AH-1W میباشد که به نسخه AH-1Z ارتقا یافته اند و 58 فروند AH-1Z نیز جدید ساخته شده است.
پاکستان بعنوان اولین مشتری خارجی این بالگرد تعدادی وایپر سفارش داده است ، پاکستان خود از مشتریان قدیمی کمپانی بل میباشد پیشتر نیز از بالگرد تهاجمی کبرا در خدمت خود بهره میبرد که این بالگردها را برای جایگزینی احتمالی و یا خدمت در کنار کبراهای قدیمی سفارش داده است و در سال 2015 اعلام شد که 12 فروند از این نسخه به پاکستان تحویل داده خواهند شد.( ایران هم اگر شرایط پیش از انقلاب را داشت و با امریکا قطع رابطه نشده بود به احتمال قوی امروز از کاربران این بالگرد پیشرفته یا دستکم آپاچی را در خدمت داشت )
از ارتقاء های انجام گرفته در AH-1Z شامل ارتقا در سیستم سلاح بالگرد و هماهنگ کردن سلاح های پیشرفته و فن آوری های دیجیتال برای پاسخگویی به نیازهای میادین نبرد مدرن برای جنگ های معاصر است.
از ویژگی های برجسته Viper میتوان به قابلیت های پرواز و بقاپذیری در میدان نبرد و همچنین سیستم سلاح بسیار مخوف و پیشرفته ان میباشد وایپر توانایی بهره بردن از طیف گسترده ای از سلاحههای موجود در انبارهای مهمات ایالات متحده را دارد چنانکه لیست مهمات این بالگرد بسیار پر و پیمان و حتی کاملتر از بالگرد آپاچی میباشد بطور مثال بالگرد آپاچی توان حمل و استفاده از موشک هوا به هوای سایدوایندر را ندارد توانایی که وایپر دارد
در بخش تسلیحاتی این بالگرد با بهره بردن از انواع موشک های ضدزره و هدایت شونده کابوس وحشتناکی برای هر یگان زرهی میباشد و با بهره گرفتن از انواع راکت انداز و توپ گتلینگ 20 میلیمتری با نرخ آتش وحشتناک خود بهترین گزینه جهت پشتیبانی هوایی از پیاده نظام خودی و همچنین مبارزه با یگانهای پیاده و مکانیزه دشمن میباشد
از دیگر تغییرات و ارتقاهای انجام گرفته در AH-1Z بهبود در موتور و سیستم انتقال قدرت و پیشرانه میباشد
قدرت پیشرانه توسط موتورهای توربوشات General Electric T700-GE-401C تامین میگردد از ویژگی های برجسته بالگرد این است که دارای سیستم انتقال حرارت است که این سیستم کار هدف گیری بالگرد توسط سامانه های موشکی فروسرخ را مشکل میکند
 در بخش پیشرانه نیز قدرت موتور به یک روتور اصلی 4 ملخه منتقل میشود که نسبت به روتور 2 ملخه نسخه های پیشین پروازی نرمتر بهمراه کاهش ارزش های اضافه و ارتعاشات پروازی را تا 70 درصد بهبود بخشیده است
شایان ذکر است که بهره بردن از یک روتور دو ملخه ویژگی متمایز تمام مدل های قبلی بالگردهای بل است درکل به علت این تغییرات باعث بهبود و بالا رفتن مقدورات پرواز شده است.

البته در طراحی بالگرد وایپر علیرغم استفاده از طیف گسترده ای از فن آوری های پیشرفته وتمامی پیشرفت ها و ارتقاءها معذالک تیم سازندع در طراحی شکل وظاهر AH-1Z به همان شکل سنتی و کلاسیک خانواده بالگردهای کبرا وفادار باقی مانده و بالگرد از بدنه ای کشیده و قلمی با کابینی حبابی و شبیه به هواپیماهای جنگنده بهره میبرد ، بالگرد از دو خدمه شامل خلبان در عقب و همراه با افسر اسلحه در جلو نشسته است و در واقع وظیفه هدایت و پرواز بالگرد با خلبان و افسر اسلحه وظیفه کاربری از تسلیحات بالگرد را برعهده دارد
ولی جهت مواقع اضطراری هر دو خدمه به ابزار دیگر نیز دسترسی دارند و در واقع تمامی تجهیزات در هر دو کابین بصورت یکپارچه قرار گرفته است.

الکترونیک و تسلیحات

در بخش الکترونیک این هلیکوپتر از سیستم های الکترونیکی بی نظیری استفاده می کند و به واسطه بهره وری از سیستمهای پیشرفته و مدرن که اخرین دستاوردهای صنایع هوا ، فضا میباشد این بالگرد را قادر به انجام عملیات به بهترین وجه ممکن در تمامی شرایط جوی و شب و روز میگرداند
از تجهیزات الکترونیکی که برای عملیات شبانه نصب گردیده تجهیزات دید شبانه با نرم افزار جستجو و کاونده و جستجوگر مادون قرمز در توپی زیر دماغه یکپارچه گردیده است.
این سیستم‌ اجازه میدهد اهداف را بشکل دقیق در فواصل دور در تاریکی مطلق شبانه کشف و عملیات قفل رهگیری و شلیک دقیق وانهدام هدف انجام گردد
دیگر ابزار جستجو و کشف هدف رادار میلی موجی میباشد ، این رادار میتواند با رادار کنترل آتش Longbow، که بر روی بالچه تسلیحاتی بالگردنصب شده هماهنگ گردد همچنین بالگرد از سیستم خلبان خودکار نیز برخوردار میباشد
در بخش تسلیحاتی نیز همانگونه که گفته شد سلاح ثابت بالگرد یک قبضه توپ گاتلینگ 20 میلیمتری سه لوله میباشد که بسیار انعطاف پذیر است و از نواخت و نرخ آتش بسیار هولناک و بالایی برخوردار است توپ از زاویه چرخش بسیار مناسبی برخوردار است و زاویه بالایی را در جلو و کناره های بالگرد پوشش میدهد توپ بالگرد با سیستم اپتیکی و دید مادون قرمز هماهنگ گردیده و بالگرد از سیستم پیشرفته کلاه خلبان برخوردار است که دارای سیستم نمایشگر کلاه خلبان است.

بالگرد AH-1Z وایپر از توانایی حمل حدود 2 تن از سلاح های مختلف را بر روی بالچه های خود دارد از نظر چیدمان تسلیحات نیز به طور معمول در عملیات ضد زره از موشک AGM-114A / B / C و ضد تانک Hellfire (تا 16تیر) بهره میبرد این بالگرد در عملیات پشتیبانی هوایی نزدیک نیز دست پری دارد و از انواع غلاف راکت انداز به همراه راکتهای 70 میلیمتر هدایت لیزری و غیر هدایت شونده بهره میبرد.
هلیکوپتر Viper همچنین می تواند جهت عملیات گشت دریایی و ضد کشتی از موشک های anti-ship Hellfire AGM-114F، بهره ببرد
بالگرد همچنین قادر به استفاده از بمب های آزاد سقوط، از جمله بمب های Mk.77 نیز میباشد همچنین بالگرد از توانایی محدود هوا به هوا و دفاع هوایی نیز برخوردار است و برای این منظورمی تواند دو موشک هوا به هوا حرارتی AIM-9 Sidewinder را با هدایت مادون قرمز راحمل کند. این موشک به جایگاه و ریل نصب شده در انتهای بالچه نصب میگردد. همچنین برای ذخیره مهمات توپ 20 میلیمتری سه خشاب وجود دارد.

تجهیزات دیگر

علاوه بر تمامی تجهیزات ذکر شده بالگرد از طیف گسترده ای از فن اوری پیشرفته در بخش عملیاتی و نگهداری بهره میبرد
مانند عیب یاب خودکار و اتوماتیک که بخش معیوب را به همراه میزان خسارت وارده را بصورت اتوماتیک گزارش و اعلام مینماید
همچنین بالگرد از سیستم انتقال حرارت موتور جهت جلوگیری از کشف و هدف قرار گرفتن بالگرد توسط موشکهای دوش پرتاب مادون قرمز برخوردار است
بالگرد از سیستم های هشدار دهنده لایسنس و هشدار دهنده راداری و تجهیزات جنگ الکترونیک‌ اختلاگر راداری که باعث اختشاش در امواج راداری میشود برخوردار است
همچنین بالگرد دارای هشدار دهنده مادون قرمز میباشد که قفل شدن لیزر بر روی بالگرد و نزدیک شدن موشک های مادون قرمز را به خلبان هشدار میدهد
همچنین بالگرد مجهز به هشدار دهنده حریق و سیستم اطفای حریق خودکار میباشد
 اگزوز و خروجی بالگرد به گونه ای طراحی گردیده که مجهز به خنک کننده گازهای داغ موتور میباشد که با استفاده از ان حرارت ایجاد شده به حداقل میرسد
همچنین با توجه به خدمت بالگرد در سپاه تفنگداران دریایی و روی ناوهای بالگرد بر بدنه هلیکوپتر و اجزای خارجی از مواد مرکب ساخته شده و قسمتهای فلزی بالگرد نیز که در خطر خورگی و زنگ زدگی قرار دارند برای جلوگیری از خوردگی در طول مدت طولانی در دریا، با یک لایه مناسب پوشش داده شده اند.
این هلی کوپتر ها معمولا از ناوهای آبی خاکی و ناوهای بالگرد بر به انجام عملیات میپردازند.

بالگرد وایپر دریک نگاه

• کشور سازنده : ایالات متحده
• سال ورود بخدمت : 2012
• تعداد سرنشین : 2 نفر
• ابعاد
• و وزن
• طول : 17/8 متر
• قطر ملخ اصلی : 14/6 متر
• ارتفاع : 4/37 متر
• وزن (خالی) : 5/5 تن
• حداکثر وزن برخاست : 8/16 تن
• موتورها و عملکردموتورها : 2 موتور توربوشفت T700-GE-401C General Electricsقدرت موتور2 x 1 800 shp
• حداکثر سرعت : 337 کیلومتر بر ساعت
• سرعت کروز : 296 کیلومتر بر ساعت
• برد بالگرد : 425 کیلومتر باسوخت داخلی
• 685/715 کیلومتر با مخازن سوخت خارجی
• سلاح ثابت : توپ 20 میلیمتری با 750 گلوله در خزانه توپ
• تسلیحات قابل حمل و شلیک : سلاح ضد تانک موشک AGM-114A / B / C ، موشک های ضد کشتی AGM-114F، موشک های هوا به هوا AIM-9دیگرغلاف با راکت 70 میلیمتری هدایت شونده و غیر هدایت شونده ، بمب های آزاد سقوط