سوریه جولانگاه قدرت های بزرگ

گفتگو و انجام مصاحبه توسط فاطمه موسوی زاهد کارشناس ارشد روابط بین الملل

بعد از پاکسازی غوطه شرقی دولتین غربی به رهبری امریکا برای تغییر موازنه قوا و اختلالی در روحیه دولت سوریه و نیروهای مقاومت و تقویت  تروریست ها و معارضین دولت سوریه اتهام و انگ حمله شیمیایی به دولت سوریه زدند که این دولت علیه مردم خود در شهر دومای شرقی اقدام به حمله شیمیایی کردند و این اتهام را برنامه ای برای اشغال و لشگر کشی خودشان به سوی سوریه قرار دهند بامداد 14 آوریل (25 فروردین 97) حملات محدود موشکی خود را به سمت دمشق رقم زدنند این در صورتی است که هیچ عقل سلیمی نمی تواند باور کند که چرا سوریه که همه چیز داشت به نفع این کشور به پایان می رسید باید چنین کار بدور از اصول را انجام بدهد؟!

در  این راستا نویسنده وب سایت نظامیان متحد ، گفتگویی با آقای دکتر افشار سلیمانی کارشناس مسائل خاورمیانه و سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان انجام داده است که از نظر خوانندگان گرامی می گذرد.

آقای دکتر نظر شما در خصوص حمله ترکیه به عفرین و سکوت روسیه و امریکا و شرکای غربیش و همچنین سخنان رجب طیب اردوغان در روز پنجشنبه 12 آوریل که گفته بودند، آنکارا قصد ندارد از ۳ چیز دست بکشد: اتحاد با آمریکا، شراکت با روسیه و همکاری با ایران، علاوه بر آن احتمال جنگ روسیه و آمریکا در سوریه چیست؟

بنظر میرسد اوضاع کنونی دررابطه با تحولات سوریه با شرایطی مشابه بحران موشکی کوبا در 1962 مواجه هستیم و به احتمال زیاد شاهد رویارویی آمریکا و روسیه نخواهیم بود.

احتمال مصالحه میان آمریکا و روسیه در سوریه  زیاد  است البته کم وکيف آن به نوع بازیها بستگی دارد

باحتمال زیاد درصورت حمله آمریکا ومتحدينش به سوریه ایران نخواهد توانست مواجهه ای انجام دهد بویژه آنکه روسیه توان وتمايلي  به رویارویی با آمریکا  ندارد ودر چنين شرایطی روسیه هم درکنار ایران قرارنخواهدگرفت و ازايران خواهد خواست از سوریه خارج شود ،حتی احتمال معامله میان بشار اسد با آمریکا و متحدینش نیز دور از ذهن نیست،پیشنهاد محمد بن سلمان به بشار اسد دررابطه با مصالحه برروی ایران بیانگر وجود چنین احتمالاتی است.

ترکیه در هردو زمین بازی میکند  یعنی هم درزمین آمریکا و هم روسیه ،برنده این بازی در سوریه هم بیشترترکیه خواهد بود .همانگونه که در پرتو چنین بازیهایی با چراغ سبز آمریکا ،روسیه و ایران  وارد عفرین در سوریه شد و درقبال آن  برای بیرون کردن تروریستها از غوطه شرقی توسط ارتش اسد و کمک روسیه و ایران چراغ سبز متقابل نشان داد ،البته بنظرمیرسد  اغماض ایران دررابطه با ورود ارتش ترکیه به عفرين سوریه بيشتر به دلیل همسویی سیاستهای ایران وترکیه در قبال موضوع رفراندوم در اقلیم کردستان عراق و نگرانی دو کشور از تشکیل خودمختاری یا کشور مستقل کردستان بوده است از سوي دیگر اینکه ترکيه مجددا با انتشار اخبار مربوط به حمله احتمالي آمریکا به سوریه برعلیه بشار اسد موضع گیری میکند و روند آستانه و تفاهمات سوچي را فراموش میکند .اینکه اردوغان در اظهارات خود آمریکا را متحد ،روسیه را شريک و ايران را همکار مي پندارد در واقع حاکي از عینیت بخشی این نظریه که “هیچ کشوری دوست يا دشمن ثابت ندارد آنچه ثابت است منافع ملی کشورهاست” می باشد .در واقع رویکرد واقع بینانه به نظام بین الملل ایجاب می کند که براساس مولفه های قدرت و در نظرگرفتن توان ملی کشورها باید اولویتهای سیاست خارجی را ترسیم نمود وهرکشوري باید چنین رویکردی داشته باشد، به هرحال برغم بروز برخي اختلافات ترکیه و امریکا متحد استراتژیک یکدیگرند و عضویت هردو کشور درپيمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نمونه بارزی از این سطح روابط است و به همین دلیل آمریکا نیروهای دموکراتيک خلق سوریه را تحت حمایت خود در معرض سلاحهای ترکیه قرارداد.

برغم اظهارات تهدید آمیز آمریکا و فرانسه و انگلیس علیه سوریه بنظرمی رسد درشرایط کنونی منطقه احتمال جنگ گسترده ازسوی آنها عليه سوریه اندک است اما انجام اقدامات نقطه زنی هوایی یا شلیک چندموشک به مواضع ارتش سوریه و محل حضور نیروهای مستشاري ایران  دور از احتمال نیست که در چنین شرایطی باحتمال زیاد  همراهی مخالفان مسلح اسد و نيروهاي ترکیه را  در زمین شاهد خواهیم بود. اما بعید بنظر میرسد ،آمریکا ومتحدينش محل استقرار نیروهای روس وپايگاههاي  روسیه را هدف حملات خود قرار دهند و تماسهای پنهانی آمریکا و روسیه دراین رابطه را نباید منتفی دانست. که دراینصورت پس ازتضعيف ایران و اسد ،روسها به بهانه اینکه شرایط بگونه ایست که نمی توان در برابر آمریکا ایستادگی کرد ایران را ترغیب به خروج از سوریه خواهند نمود .حتی احتمال  معامله برروی بشار اسد هم را نمي توان مردود دانست البته روسیه در قبال این عقب نشینی ها امتیازاتی در سایر زمینه ها از امريکا ادريافت خواهدکرد. دراین میان اکتریت عربها و در راس آنها عربستان سعودی  و همینطور اسرائیل هم که همراه امریکا هستند، جبهه ضد ایرانی را تقویت خواهند کرد تا فرصت تقویت اسد و حزب الله  به زیان اسرائیل را ایران بگیرند و نگراني اسرائیل از تاتیرگذاری ایران بر این رژیم ازطريق محور جولان را کاهش یا ازمیان ببرند. بنابراین ایران که همه تخم مرغهای خود را در سبد روسیه نهاده و صرفا با حزب الله و نیروهای چند ملیتی فاطميون و زينبيون در سوریه حضور دارد در شرایطی که روسیه هم عقب نشینی نماید و ترکیه هم بعنوان متحد آمریکا عمل نماید شرایط بسیار سختی دربرابر آمریکا و متحدین اروپایی ،عربی و اسرائیلی پیش رو خواهد داشت.  با شرایط بسیار سختی  درسوريه مواجه خواهد شد و اینگونه جبهه متحد آمریکا، اسرائیل ،اروپا و اعراب با همراهی روسیه و ترکیه ،ایران را به کنج هدایت خواهند کرد ،این درحاليست که ایران پس از برجام بهترین فرصت را برای استفاده از کارتهای خود در منطقه داشت تا با ديگربازيگران صحنه سوریه درراستای منافع خود وارد بازی شود و هم اکنون نیز در دقایق پایانی بازی نیز، می تواند ازکارتهاي خود در بده بستان با بازیگران مقابل بهره برداری نماید تا مانع از زیان بیشتر گرد و سود نسبي خودرا تامین نماید .