جستجوگر اخبار مطالب و تسلیحات نظامی جمع آوری مطالب نظامی و تسلیحات
هتیلر گفته است که برای حکومت کردن باید به دنبال دشمن باشید اگر هم نبود وانمود کنید که دشمنی وجود دارد. اردوغان برای هر چه سریع تر، به نتیجه رسیدن رویای سلطان شدن و دور زدن و حذف رقیبان خود در راس حکومت، از انتخابات زود هنگام صحبت می کند، انتخاباتی که قرار بود در ماه نوامبر سال میلادی آینده برگذار شود ولی وی به بهانه تار و مار کردن اعضای حزب (کارگران کردستان ترکیه) پ ک ک در عراق و سوریه، و وضعیت سیاسی- امنیتی این دو کشور عنوان کرد که برای مشخص کردن و به ثبات رسیدن اوضاع خارجی و داخلی کشور باید انتخابات زود تر برگزار شود.
نوشته شده توسط: فاطمه موسوی زاهد کارشناس ارشد روابط بین الملل
بر اساس قانون اساسی ترکیه، ریاست جمهوری یک سمت تشریفاتی است و قدرت اجرایی به نخست وزیر تعلق دارد که به وسیله حزب اکثریت در مجلس یا ائتلاف حاکم برگزیده می شود. رجب طیب اردوغان که در سال ۲۰۱۴ پس از یازده سال نخست وزیری برای اولین بار با رای مستقیم مردم به ریاست جمهوری انتخاب شد، از آن زمان خواهان تغییر اختیارات رئیس جمهور شده است. در ۱۶ آوریل ۲۰۱۷ برابر با ۲۷ فروردین ۱۳۹۶ برگزار شد مردم ترکیه در مورد تغییر ۱۸ اصل از قانون اساسی این کشور تصمیم‌گیری کردند. این اصلاحات یکی از اهداف دیرین حزب عدالت و توسعه بویژه مؤسس آن یعنی رجب طیب اردوغان بود. حزب اپوزیسیون حرکت ملی نیز با این اصلاحات موافق بود. این اصلاحات شامل برقراری نظام ریاستی به جای نظام پارلمانی فعلی، الغای مقام نخست‌وزیری، افزایش کرسی‌های پارلمان از ۵۵۰ به ۶۰۰ و اصلاحاتی در هیئت عالی قضات و دادستان‌ها بودند.
پیشنهاد اصلاحات نخستین بار توسط حزب عدالت و توسعه، پس از پیروزی در انتخابات سراسری ۲۰۱۱ اعلام شد اما از آن جا که کمیته قانون اساسی در پارلمان که با شرکت همه احزاب تشکیل می‌شود نتوانست در مورد آن به اجماع برسد از دستور کار خارج شد. پس از اینکه رجب طیب اردوغان در انتخابات ۲۰۱۴ به عنوان رئیس‌جمهور ترکیه انتخاب شد انتظارات برای اصلاح قانون اساسی و تغییر نظام اجرایی بار دیگر قوت گرفت. این پیشنهادها در انتخابات‌های سراسری ژوئن و نوامبر ۲۰۱۵ جزو سیاست‌های اصلی حزب عدالت و توسعه بود. کمی بعد احمد داووداوغلو به دلیل مخالفت با اردوغان درباره تغییرات پیشنهادی در مورد قانون اساسی که منجر به حذف مقام نخست‌وزیری می‌شد استعفا داد و جای او را بن‌علی ییلدیریم گرفت. در اکتبر ۲۰۱۵ حزب حرکت ملی ترکیه که سنتاً با نظام ریاستی مخالف بود از دولت خواست پیشنهاد خود را به پارلمان ارائه دهد. دولت باغچلی رئیس این حزب نیز اعلام کرد که در روند نگارش پیش‌نویس همراهی خواهد کرد. این دو حزب توانستند در ۸ دسامبر پس از یک ماه گفتگو بر سر ارائه قانون اساسی جدید به توافق برسند و در نتیجه روند پارلمانی برای برگزاری همه‌پرسی شروع شد.
در انتخابات 2015 حزب عدالت و توسعه که انتظار می رود اکثریت کرسی های پارلمان را همانند 13 سال گذشته به خود اختصاص بدهد اما چنین نشد، این حزب نه تنها به دو سوم آرای مورد نیاز برای تصویب طرح تغییر نظام سیاسی ترکیه در پارلمان ترکیه یا ۶۰ درصد آرای مورد نیاز برای پیشنهاد رفراندوم برای این کار دست نیافت، بلکه اکثریت پارلمان را نیز از دست داد، با کشیدن انتخابات به دور بعد و با وقفه ی و فاصله پنج ماه برای تشکیل دولت جدید سرانجام در دوره دوم انتخابات در ماه نوامبر همان سال، برای تشکیل دولت مجبور شد با ائتلاف حزب راست گرای افراطی حرکت ملی(MHP) اقدام به تشکیل دولت جدید کند.
به گفته ی بسیاری از کارشناسان از علت های شکست و نارکارآمدی حزب عدالت و توسعه در انتخابات 2015برمی گردد به اختلاف رجب اردوغان با دوستان دیرینه خود از جمله داوود اوغلو؛ عبدالله گل و گولن داشت مثلا اختلاف اردوغان با عبدالله گل سر مسائلی چون جماعت گولن، قضیه پارک ” گزی ” و برخورد با چند از وزرا که به گفته عبدالله گل تخلف کردند که باید با آنها برخورد شود و اختلافاتی که در خصوص مسائلی داخلی و سیاست خارجی با هم داشتند. در این میان به نظر می رسد که ترس و نگرانی اردوغان از گولن بیشتر می بود، تا اینکه کودتای نافرجام 15 جولای 2016 فرصت های بسیاری برای اردوغان فراهم آورد تا وی با دشمن و رقیب خود تصفیه حساب کنند. و فضای سیاسی را به سمتی که منافع دشخصی وی اقتضاح می کرد هدایت و کنترل کنند بعد از کودتا اردوغان ارتش، سازمانها، ادارات، مدارس و دانشگاهها، رسانها و و هرکجا که فکر می کرد رد پای از اندیشه و طرفداران گولن وجود دارد آنها را دستگیر یا از کار برکنار و به حالت تعلیق در آورد.
حالا بعد از دوسال در حالی که همه روزه شاهد روز افزون تنش ها و اختلافات ترکیه با اتحادیه اروپا و امریکا هستیم در حالی که این کشور از لحاظ اقتصادی و سیاسی رو به ضعف و اضمحلال است رئیس جمهور ترکیه کوشید به بهانه تهدید امنیتی از سوی گروه یگان‌های مدافع خلق و بقیه گروههای کردی در مجاورت مرزهای خود در عراق و سوریه اقدام به لشکر کشی غیرقانونی به همسایگان بحران زده خود نماید، وی با این اقدام در پی افزایش محبویت خود و منحرف کردن مردم از مشکلات اقتصادی و روزمره خود است. اردوغان از قبل برای سلطان شدن خود برنامه ربزی های بلند مدتی انجام داد. مثلا تا وقتی که گولن و گل و داوود اوغلو برای وی فاید و سود داشتند همکاریهای داشت ولی بلافاصله با رسیدن به خواسته های خود شمشیرش را از رو برروی آنها بست. مثلا هنگامی که اردوغان به قدرت رسید به دلیل ارتباطات بین‌المللی به گولن نیاز داشت. در ساختار اداری ترکیه هم چون نفوذ چندانی نداشت، با جنبش گولن همکاری کرد. اما این جنبش بعدها به اردوغان اجازه نمی‌داد اهداف خود را اجرا کند به همین خاطر راه این دو از همه جدا شد در این لحظه است که باید گفت سیاست پدر و مادر ندارد!
بعدها هم که ماجرای کودتای15 جولای 2016 بوجود آمد و الان هم شاهد مسئله تهدیدهای امنیتی از سوی پ ک ک هستیم، ترکیه قرار بود در سال 2019 سه تا انتخابات پیش رو داشته باشد. شهروندان ترکیه افزون بر انتخابات محلی و انتخابات پارلمانی می بایستی برای انتخاب رئیس‌جمهور این کشور به پای صندوق‌های رأی بروند، ولیکن رئیس جمهور ترکیه 18آوریل پس از دیدار با “دولت باغچه لی” رهبر حزب مخالف حرکت ملی (MHP) اعلام کرد انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در این کشور در روز ۲۴ ژوئن (۳ تیر) سال جاری برگزار خواهد شد. اردوغان گفت تصمیم به برگزاری انتخابات آن هم یک سال و نیم زودتر از موعد مقرر “با در نظر گرفتن شرایط خاص منطقه به ویژه جنگ سوریه و تحولات عراق” اتخاذ شده است. این در حالیست که برگزاری زودهنگام این انتخابات پیشتر از سوی مقامات حزب حاکم عدالت و توسعه غیرممکن اعلام شده بود. پس از این انتخابات قراراست که قانون اساسی جدید ترکیه و به همراه آن نظام ریاست جمهوری در این کشور به اجرا درآید. به همین خاطر بسیاری این انتخابات را برای ترکیه رویدادی سرنوشت‌ساز می‌دانند.
سایت خبری سوئیسی 20min در گزارشی تحلیلی به بررسی این تصمیم‌غیرمترقبه پرداخته و نظر کریستیان براکل، رئیس مؤسسه هاینریش بل در استانبول را جویا شده است.این کارشناس در تحلیل خود از جمله به انگیزه‌های اقتصادی پرداخته است. به باور او بازارهای جهانی به احتمال قوی واکنشی مثبت به انتخابات زودهنگام نشان خواهند داد، چرا که این انتخابات اوضاع سیاسی در ترکیه را مشخص و آرام خواهد کرد و ترکیه نیز بهتر قادر به حل معضلات اقتصادی خود خواهد بود.اقتصاد ترکیه در سال ۲۰۱۷ میلادی اگر چه رشدی ۴/ ۷ درصدی داشت، اما این کشور با نرخ تورم و بیکاری بالایی دست و پنجه نرم می‌کند و از آن گذشته، ارزش لیره افت چشمگیری داشته است. رئیس بنیاد هاینریش بل در استانبول در تحلیل خود همچنین به مسئله محبوبیت اردوغان اشاره کرده و معتقد است: «اردوغان از زمان آغاز عملیات “شاخه زیتون” علیه یگان‌های مدافع خلق در عفرین از موقعیت خوبی برخوردار است و اگر چه با انتقادهای زیادی از سوی اروپا روبرو شده، اما در داخل ترکیه پشتیبانان زیادی دارد.» این کارشناس همچنین نزدیک بودن تاریخ دومین سالگرد کودتای ترکیه (ماه ژوئیه) و انتخابات سراسری را امری مثبت برای اردوغان ارزیابی کرده است.
در حالی که همه ابزارها یک طرفه به سود اردوغان است مثلا میزان محبوبیت به خاطر ماجراجویی های خارجی به کشورهای همسایه، استفاده از فضای بسته و امنیتی به خاطر اعلام وضعیت اضطراری و امنیتی(در وضعیت فوق‌العاده حقوق اساسی شهروندان محدود شده است و اردوغان می‌تواند طبق حکم حکومتی فرمان‌روایی کند. از احکام حکومتی صادر شده توسط اردوغان نمی‌توان به دادگاه قانون اساسی ترکیه شکایت برد)، زمان کم برای سازماندهی احزاب مخالف و اپوزیسیون (چون فقط دوماه مانده به انتخابات) و ائتلاف و حمایت حزب راست گرای حرکت ملی از وی، ولی با این وجود به نظر می رسد حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) است که گرایش‌های سوسیال دموکرات و لائیک دارد. حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) که هوادار کردها است، “حزب خوب” (Iyi Parti) که تازه بنیانگذاری شده، و حزب محافظه‌کار مذهبی سعادت از احزاب اپوزیسیون و مخالف دولت و حزب حاکم در کنار این همه محدویت ها که حزب حاکم برای آنها بوجود آورد ولی به نظر می رسد این احزاب برای پیشبرد اهداف و منافع خود برنامه های دارند چون اگر غیر از این بود به انتخابات زود هنگام بله نمی گفتند به گفته برخی کارشناسان از رقبا سرسخت اردوغان برای قبضه کردن قدرت در ترکیه می توان به عبداالله گل و خانم مرال آکشنر اشاره کرد.
رجب طیب اردوغان از جمله سیاسیون است که خود را بهترین فرد برای به واقعیت رساندن رویای نوعثمانی گری می داند، به همین خاطر وی چشم طمع نسبت به کشورهای که قبلا به دولت عثمانی تعلق داشتند و کشورهای که دارای مشترکات فرهنگی زبانی با این ترکیه هستند دارد، وی برای تحقق این هدف متعقد است که باید در داخل ترکیه هم قدرتی سلطانی و بدون رقیب داشته باشد به همین خاطر بهر شکل ممکن رقیبان خود را سرکوب می کنند، چند روز پیش در پی اعلام انتخابات زود هنگام، اردوغان از طرف دولت های اتحادیه اروپا و امریکا مورد سرزنش قرار گرفت و آنها گفتند که برگزاری این انتخابات در چنین فضای خفتگان و بسته دموکراتیک و برابرانه نیست. به نظر می رسد هر چند که امکانات پیروزی اردوغان در این دوره از انتخابات دور از انتظار نیست. ولی کم کم داریم از دوران شکوه و جبروت حزب عدالت و توسعه سال 2002 دور می شویم در همین زمینه یاد یک ضرب المثلی افتادم که گفت : بالا رفتن از نردبان عیبی ندارند چگونه پایین آمدن از آن مهم است!
