جستجوگر اخبار مطالب و تسلیحات نظامی جمع آوری مطالب نظامی و تسلیحات
جنگنده ملی ترکیه پروژه تی اف -ایکس
آیا ترکیه می تواند F-35 خودش را بسازد؟
نویسنده و مترجم: معین پورحسین
خروج اخیر ترکیه از برنامه F-35، حدس و گمان های زیادی را برای برنامه های خرید آنکارا به وجود آورد. هواپیمای SU-35، Typhoon، SaabJass39 به عنوان جاگزین های آینده برای F-35 به شمار می آمدند مخصوصا SU-35 که گزینه خوبی به شمار می رفت زیرا که ترکیه با وارد کردن سیستم S400 روسیه روابط دیپلماتیک خوبی را ایجاد کرده بود اما اکنون معلوم شد که صنعت دفاعی ترکیه راه کاملا متفاومتی را دنبال می کند: داشتن هواپیمای بومیِ نسل پنجم که توسط خودش ساخته شده باشد.
صنایع هوافضای ترکیه یک مدل اولیه از موتور دوقلوی جنگنده ی TF-X را ماه پیش در نمایشگاه هوایی پاریس به نمایش گذاشت. Temel Kotil مطمئن است که TF-X در دهه ی آتی وارد مرحله تولید خواهد شد. او درهنگام پرده برداری از هواپیما گفت: “هواپیمای ما در واقع یک ماکت است ولی در سال 2023 یک هواپیمای واقعی ساخته خواهد شد و اولین پرواز در سال 2025 خواهد بود و در نهایت، در سال 2028 در سرویس قرار خواهد گرفت.” پیش بینیِ خوشبینانه ی Kotil ناشی از مشارکت قبلی صنایع هوافضای ترکیه در برنامه F-35 است. او همچنین گفت: “دررابطه با F-35، شرکت من درحال ساخت بدنه اصلی هواپیما (fuselage) است. این به این معناست که از نظر تولید، ما این قدرت را داریم که جنگنده را بسازیم.”
برخی از ویژگی های TF-X عبارتند از: حداکثر سرعت 2 ماخ، شعاع عملیاتی موثر 600 مایل، ماکزیمم وزن هنگام تیک آف 60,000 پوند. به بیان دیگر، TF-X نه تنها از نظر بدنه مشابه F-35 است بلکه از نظر سخت افزاری هم مشخصات مشابهی دارد. کپی کردن طراحی F-35 کار مقرون به صرفه ای به نظر می رسد اما برگ برنده F-35 همیشه Avionics Package بوده است که هم به f-35 امکان ادغام اطلاعات را می دهد و هم توانایی این که به عنوان آواکس عمل کند. چون زمان ساخت TF-X به زمان ساخت F-35 نزدیک است، این امکان بیشتر وجود دارد که ترکیه منابع کافی و مجوز برای کپی کردن Avionics نداشته باشد. به همین دلیل TF-X تمام ضعف های F-35 را به ارث می برد درحالی که در کپی برداری از نقاط قوت آن ناموفق است. ولی مسئله همکنون این است که ایا دیگر واقعا برنامه تی اف –ایکس به شکل قبلی قابل اجرا است. امریکا رسما خروج ترکیه از برنامه اف35 را اعلام کرد و اگرچه اعلام نکرد که ترکیه نمیتواند با شرکتهای امریکا سر برنامه جنگنده نسل5 خود همکاری کند ولی مسئله فراتر از این حرفها است.
با این حال، یک مشکل مهم تر وجود دارد که حرکت ترکیه به سمت هواپیماهای نسل پنجم را مختل می کند و آن هزینه بسیار گزاف ساخت این هواپیماست. برنامه ساخت TF-X هزینه ی اولیه ای به مقدار 13 میلیارد دلار نیاز دارد اما درگیری ترکیه با یکی از کارخانه های اصلی سازنده قطعات، باعث شده است که این هزینه ی بالا حتی بیشتر شود. شرکت رولز رویس (شرکت سازنده خودرو و موتور هواپیما) نزدیک بود که به طور مشترک با ترکیه بر روی موتور TF-X کار کند اما درگیری های ادامه دار بر سر مالکیت اصلی موتور باعث شد رولز رویس از پروژه بیرون بیاید و به همکاری پایان دهد. این کار باعث نگرانی بیشتر ترکیه برای تامین نیازهای خود شد. همچنین استفاده از موتور F-110 به عنوان جایگزین با شکست روبرو شد زیرا ترکیه واهمه دارد که اگر از قطعات آمریکایی استفاده کند با تحریمات آمریکا مواجه شود.
تی اف – ایکس جنگنده ای است تحت تاثیر اف35 اگرچه شباهتهای نیز به اف22 دارد. در واقع ترکیها دنبال یک طرح ارزانتر از اف35 بودند از این رو به سراغ طرحی با دو متموتوره ور رفتند که اگرچه موتور ضعیفتر بود ولی در عوض دو موتور بودن ان برایشان امتیازی به حساب می امد .انها چندین مناقصه برای تامین کننده موتور برگذار کردند ولی تا کنون نتیجه درستی نداده است. در سال 2015 مدتی به سراغ یوروجت سازنده موتور جنگنده تایفون رفتند و با ان توافق نامه ای امضا کردند تا جنگنده ترکها مجهز به موتور EJ-200 جنگنده تایفون شود که توان ابرکروز پیدا کند ولی دو سال بعد شرکت انگلیسی رولز ریس به میان امد و اعلام کرد با ترکها سر این برنامه همکاری میکند و یک برنامه مشترک برای تولید یک موتور مشترک با قدرت 20000 پاوند با هم خواهند داشت ولی هنوز به شکل رسمی این کار اغاز نشده.
البته ترکیها یک گزینه دیگر نیز بررسی میکنند و ان استفاده از موتور جنرال الکترونیک اف110 است که هم روی جنگنده اف16 انها نصب است و هم انها ان را در داخل تولید کرده اند ولی تصمیمی برای ان هنوز نگرفته اند
شرکت اسلسان ترکیه در مورد ساخت رادار در این برنامه حضور دارد. این شرکت به دنبال ساخت یک رادار ارایه فازی فعال است که روی این جنگنده نصب شود و قرار است کمک فنی از طرف تالس فرانسه دریافت کند اگرچه قرار است بخشی از تجهیزات الکترونیکی این جنگنده با اف35 مشترک باشد از جمله سیستم مدیریت میدان نبرد ، سیستم جامع تعمیر و نگهداری و بخشی از تجهیزات اپتیکی و هشدار دهنده که قرار بود در تریکه تولید شود
پرنده دارای ورود هوا در کنار بدنه و دو سکان عمودی وی شکل است و به گفته خود ترکیها پنهانکاری ان در انداز اف35 است. مسئله مهم این است ترکها روی اف35 برای توسعه این طرح بسیار حساب کردند. انها قرار بود بدنه اف35 را بسازند برای اف35 خود سلاح اختصاصی توسعه دهند و بخش از الکترونیک را نیز در داخل تولید شود که همه انها به نوعی در پروژه جنگنده ملی نقش داشت حالا با از دست رفت اف35 انها باید یا ریسک این مسئله را بپذیرند که ادامه همین طرح به همین شکل ممکن است باعث شود امریکا هر جای کار انها را رها کنند زیرا انها دیگر شریک اف35 نیستند از طرفی تغیر این طرح و جایگزینی تجهیزات با ، تجهیزات ساخت دیگر کشورها کار سختی است اول اینکه انها باید با در نظر گفتن الگوی نیروی هوایی ترکیه و الگوی طراحی این جنگنده که یک الگوی فناوری غربی است، رو به اروپا بکنند که حال معلوم هم نیست انها بتوان برخی از فناورهای را دست که در ابعاد فناوریهای اف35 به دست اورند از طرفی هزینه بسیار بالای برای از نوع طراحی برخی بخشها نیز باید بدهد و یا اینکه طرح را کلا رها کنند از این رو بیرون امدن ترکیه از برنامه اف35 چیزی فراتر از این حد است که انها فوقش به دنبال خرید یک جنگنده جدید بروند زیرا ترکها نتنها قرار بود بخشهای از اف35 را تولید کنند که همکنون این برنامه لغو شده وده ها هزار فرصت شغلی از بین رفته بلکه دیگر برنامه انتقال بسیار از فناوری های پر ارزش هم دیگر رها شده و انها عملا با یک طرح بومی مواجه هستند که برنامه ان به شکلی قبلی ممکن نیست الا اینکه باز در رابطه سیاسی انها با امریکا اتفاقی بیفتد و انها به اف35 دسترسی پیدا کنند
در هر صورت بخش دفاع ترکیه در حال کار کردن روی TF-X است. بنا برگفته رسانه های ترکیه، 400 فروند سفارش بعد از نمایشگاه پاریس ثبت شده است.
علاقه بسیار زیاد ترکیه به ساخت هواپیمای بومی خود از سال 2010 و همچنین تنش های اخیر این کشور با ناتو، میل این کشور را به ساخت TF-X دوچندان کرده است. با این حال مشکلات فنی و مالی زیادی وجود دارد که مسیر ترکیه را به شدت سخت می کند.
نویسنده و مترجم: معین پورحسین
منبع: nationalinterest.org/blog/buzz/could-turkey-build-their-very-own-f-35-stealth-fighter-71346
