زد20 بالگرد جدید چینیها است که سال 2013 میلادی برای اولین بار تصاویری از ان انتشار یافت که کپی مستقیم بالگرد امریکا بلک هاوک است و دست کم شباهت این دو با هم غیر قابل انکار است. چین برای سال های از داشتن بالگرد مدرن و کارامد در پی قطع رابطه با شوروی طی دهه 1960 تا 1990 رنج می برد و در این نظر توان خرید از غرب را نداشت . در اواخر دهه 1970 غرب برای جلب نظر چین روی خوش به این کشور نشان داد و دست به فروش برخی تجهیزات نظامی به چین زد ه بسیار به درد این کشور خورد و طیف وسیعی از تجهیزات نظامی از انها کپی برداری شد
برای اشنایی با بالگرد بلک هاوک اینجا را کلیک کنید
در این میان این کشور موفق به دریافت مستقیم تعدادی بالگرد دوفین فرانسوی شد که بعد در کشور با اجازه فرانسه دست به تولید تحت امتیاز ان و بعدکپی ان با نام زد9 زد که امروزه اصلیترین بالگرد ترابری متوسط ارتش این کشور است . حدود 250 فروند تنها در نیروی زمینی خدمت مرکند. البته این ارتش همین تعداد نیز بالگرد میل17 از چین دریافت کرد ولی چین به دنبال بالگرد متوسط در ابعاد دوفین و یا کمی بزرگتر در ابعاد بلک هاوک بود ولی این کشور در دهه 1980 بلک هاوک را تحویل رفته بود
در دهه 1980 این کشور 24 فروند بالگرد اس 70 نسخه صادراتی بالگرد مشهور یو اچ60 بلک هاوک که همکنون اصلیترین بالگرد ترابری ارتش امریکا است را تحویل گرفت و میخواست تعداد بیشتری را دریافت کند که در پی انقلاب میدان تیان در سال 1989 دیگر همکاری با غرب ادامه نیافت
زد20 بسیار شبیه بلک هاوک است البته تفاوت های نیز دارد برای نمونه دماغه کوچکتری دارد و یا ارابه فرود عقب، زیر بدنه با بلک هاوک فرق دارد کاملا از هم قابل تفکیک هستند.اینکه این بالگرد از چه مواد ساخته شده مشخص نیست زیرا اطلاعات چندانی از ان وجود ندارد ولی با در نظر گرفتن استفاده گسترده چین از مواد ترکیبی در بالگرد زد9 ویا دیگر بالگردهای خود این بالگرد نیز باید از مواد ترکیبی ساخته شده باشد
بالگرد در جلو دارای یک درب در هر سمت برای خدمه است ولی در عقب در هر سمت در بخش کابین مسافران دارای یک پنجره ثابت(به سبک بلک هاوک) و یک درب کشویی بزرگ است که ان نیز دارای دو پنجره کوچکتر روی درب است .
همانند بلک هاوک دارای دو موتور است که در دو طرف بدنه بخش بالا درون غلاف نصب شد است. اینکه چه موتور روی این بالگرد است گمانه زنی های زیادی وجود دارد . برخی معتقد هستند این بالگرد بر اساس موتور امریکای جنرال الکتریک تی700 ساخته شده یا همان موتوری که روی بلک هاوک، ویپر و یا اپاچی نصب است ولی اعتقاد اصلی این است که موتور این بالگرد از نوع WZ-9 است که در واقع بر اساس موتور توروپراپ کانادایی PT6C-76C که مشهور ترین توربوپراپ فعلی جهان است طراحی شده است . این موتور قبل روی بالگرد تهاجمی زد10 نیز استفاده شده و دارای قدرت 1500 اسب بخار است ولی گفته شده موتور نصب شده روی زد20 دارای قدرت 1800 اسب بخار است و خروجی های موتور بر اساس تصاویر معمولی بوده و پوشش خاصی برای کاهش امواج فروسرخ ندارد
یکی از تفاوتهای بزرگ زد 20 با بلک هاوک داشتن پنچ تیغه ملخ است. بلک هاوک چهار تیغه اصلی دارد ولی این بتاگر پنچ تیغه که باید صدای کمتر از نسخه امریکای تولید کند
از درون کابین عکسی وجود ندارد که ببینیم چند نمایشگر رنگی درون کابین است و همچنین از چیدمان کابین مسافران نیز عکسی وجود ندارد اگرچه برخی منابع معتقدند زد 20 هم همانند بالگرد بلک هاوک دارای دو ردیف نیمکت است.. یک ردیف رو به جلو و دو ردیف روی به روی هم. گفته شده این باگرد توان حمل 11 و به گفته ای 15 سرباز را دارد و باز بر اساس منابع مختلف بین4 تا 5 تن بار در خارج بدنه و یک تن بار درون بدنه حمل میکند
یکی از تفاوت های زد20 با بلک هاوک در یک سامانه دید حرارتی در جلوی دماغه بالگرد است . این سامانه برای پرواز شبانه استفاده می شود و البته برخی نسخه های نیروی ویژه بلک هاوک نیز دارای چنین دوربینی هستند . همچنین یک برامدگی روی دم بالگرد قرار دارد که از قرار یک انتن ارتباط ماهوارهی ای برای این بالگرد است که ممکن است یک خط ارتباط ماهواره ای باشد.
بالگرد دارای سه ارابه فرود است که هر سه نیز ثابت هستند و اگرچه دو ارابه فرود جلوی زیر بدنه مشابه بلک هاوک است ولی یکی از تفاوتها در ارابه عقبی است که کاملا در انتهای دم قرار گرفته در حالی که در بلک هاوک کمی جلوتر است ..
زد20 احتمالا در سال 2018 وارد خدمت خواهد شد ولی احتمالا قرار نیست جای بالگرد چون زد9 را بگیرد بلکه هدف طراحی ان ساخت بالگردی برای نیروهای ویژه و یا عملیات های جستجو و نجات است ولی احتمالا دارد نسخه های گشت دریایی ان نیز برای عملیات گشت دریایی و یا ضد زیر دریایی نیز ساخته شود. بدون شک قابلیت زد20 از زد9 بالاتر است زیرا بزرگتر است و توان بیشتری دارد کما اینکه اصل این دو بالگرد نیز اینچنین بودند و بلک هاوک از دوفین قابلیت بیشتری دارد
عبالحمید تارخ
منابع
http://www.military-today.com/helicopters/z20.htm
http://www.thedrive.com/the-war-zone/5884/heres-our-best-look-yet-at-chinas-black-hawk-clone-the-z-20
https://www.popsci.com/new-chinese-helicopters-way